ABD’nin 2023 İnsan Hakları Raporunda, 7 Ekim’deki saldırıları sebebiyle Hamas suçlanırken, İsrail’in ise Gazze’de Filistinli sivillere yönelik ağır insan hakları ihlalleri uyguladığı ve eşi görülmemiş sayıda gazetecinin ölümünden sorumlu olduğu belirtildi.
Gazze’de binlerce sivilin öldürülmesi ve bölgeye insani yardımların kısıtlanması sürecinde İsrail’e koşulsuz destek verdiği için yoğun şekilde eleştirilen ABD, 2023 İnsan Hakları Raporunu yayımladı. 2023 yılı ülkeler raporunun giriş bölümünde Gazze’deki insani krize ve Rusya’nın Ukrayna’daki ihlallerine öncelik verildi.
Raporu kamuoyuna duyuran ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail-Filistin sorunu ve Gazze’deki insani kriz, Rusya’nın Ukrayna’daki ihlalleri ve Sudan’daki kriz gibi bazı başlıklara atıflar yaptı. Blinken, İsrail’in “Gazze’de uluslararası hukuka uygun hareket edip etmediği” hususlarındaki incelemenin devam ettiğini, bu konuda ulaşacakları sonuçları yakında kamuoyu ile paylaşacaklarını belirtti.
“İSRAİL’E DE AYNI STANDARDI UYGULUYORUZ” İDDİASI
Blinken, “İsrail’le ilgili çifte standart uygulamıyoruz, biz herkese aynı standardı uyguluyoruz” ifadesini kullandı. “İsrail ile Hamas arasında Gazze’de devam eden çatışma, insan haklarıyla ilgili derin endişelerin artmasına neden oluyor” ifadesini kullanan Blinken, 7 Ekim’deki Hamas saldırılarına dikkati çekti. Blinken, bu saldırılarda yaklaşık 1200 kişinin hayatını kaybettiğini, yaklaşık 230 kişinin rehin alındığını kaydetti.
İsrail’in bu saldırılara karşı kendini savunma hakkını kullanırken bölgedeki askeri operasyonlarını uluslararası hukuka uygun şekilde yapması gerektiğini vurgulayan Blinken, “Gazze’de aralarında çocukların, kadınların ve engelli kişilerin de olduğu on binlerce Filistinli sivilin ölümüyle ilgili endişelerimiz sürüyor” ifadesine yer verdi.
ABD’nin, Filistinli sivillerin korunması konusunda İsrailli muhataplarına her fırsatta uyarıda bulunduğunu belirten Blinken, “Filistinli sivillerin insani yardıma erişmesi, Gazze halkının büyük bölümünün yerlerinden edilmesi ve eşi görülmemiş sayıda gazetecinin öldürülmesi hususlarında endişelerimizi (İsrail tarafına) defaatle gündeme getirdik” dedi.
RUSYA’NIN UKRAYNA’DAKİ İHLALLERİNE VURGU
Rusya’nın Ukrayna’daki ihlallerine de atıf yapan Blinken, “Rus kuvvetleri kasıtlı bir savaş aracı olarak şiddeti sivillere karşı kullanıyor” değerlendirmesini yaptı. Blinken, ABD Dışişleri Bakanlığının raporunda Ukrayna’daki ihlallere ilişkin kapsamlı değerlendirmeler, örnekler ve bulgular olduğunu vurguladı.
RAPORUN GAZZE VE BATI ŞERİA BÖLÜMÜ
Blinken’ın konuşmasının ardından kamuoyunun erişimine açılan raporun Gazze bölümünde, 7 Ekim’den 31 Aralık 2023’e kadar Gazze’de 21 binden fazla sivilin öldürüldüğü kaydedildi. Gazze’deki durumun “ağır insani kriz” şeklinde tanımlandığı raporda, bölgedeki binaların yüzde 50 ila 70’inin yıkıldığının ve bölgenin büyük oranda yaşanamaz hale geldiğinin altı çizildi.
Raporda, işgal altındaki Batı Şeria’da ise İsrailli Yahudi yerleşimcilerin bölgedeki Filistinlilere yönelik insan hakları ihlallerinin sürdüğü vurgulandı ve geçen yıl boyunca rapor edilen hak ihlalleri sıralandı. ABD’nin 2023 İnsan Hakları Raporunun Çin, İran, Sudan ve Küba ile ilgili bölümlerinde, bu ülkelerdeki insan hakları ihlallerine geniş şekilde yer verilirken, 2023 yılı boyunca bu ülkelerden aktarılan ihlal haberlerine atıf yapıldı.
TÜRKİYE BÖLÜMÜ
Raporun Türkiye bölümünde, uluslararası kurum ve gözlemcilere göre, geçen yıl mayısta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde seçmenlerin özgür bir şekilde politik tercihlerini ortaya koyabildiklerine işaret edildi ancak siyasi özgürlükler konusunda sorunlar olduğu iddia edildi.
Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile ilgili bölümlerde Gülen hareketi ifadesinin tercih edildiği raporda, Türkiye’nin Irak ve Suriye’nin kuzeyinde PKK ve YPG’ye yönelik operasyonlarına ilişkin eleştirel ifadeler yer aldı.
SURİYE’DE YPG BÖLÜMÜ
Raporun Suriye bölümünde ise YPG/PKK’nın ülkenin kuzeyinde 11 ayrı tesiste yaklaşık 9 bin DEAŞ mensubunu gözetim altında tuttuğu ve bu cezaevlerindeki koşulların oldukça kötü olduğu ifade edildi.
YPG’nin aralarında kadın ve çocukların da olduğu 74 sivili öldürdüğünün kayıtlara yansıdığı belirtilen raporda, örgütün kontrol ettiği bölgelerde diğer siyasi görüşleri baskıladığı, işkence ve adam kaçırma gibi ağır ihlaller gerçekleştirdiği aktarıldı. Raporda, Nisan 2022 ile Mart 2023 arasında YPG’nin 637 çocuğu zorla askere alarak çatışma bölgelerinde kullandığı ifade edildi ve bulguların kayıtları ABD Dışişleri Bakanlığı İnsan Kaçakçılığı Raporuna atıfla paylaşıldı.
