Mersinlik bölgesinde 21 Haziran’da başlayan yangın dört gün boyunca devam etmiş, yaklaşık 20 bin dönümlük bir alanda etkili olmuştu. 25 Haziran günü gece yarısı yangın bölgesinde de etkili olan sağanak alevleri söndürmüştü. Meclis Araştırma Komitesi’nin geçen yıl Haziran ayında yayınladığı rapora göre, 1995 – 2020 yılları arasında bin 83 yangın meydana geldi…
Mersinlik bölgesinde dört gün boyunca etkisini sürdüren yangın, Mersinlik, Ağıllar, Ardahan ve Topçuköy köylerini kapsayan yaklaşık 20 bin dönümlük alanın zarar görmesine neden olmuştu.
20 BİN DÖNÜM ARAZİ ZARAR GÖRDÜ
Mersinlik bölgesinde rüzgarın şidetiyle dört gün boyunca süren yangın, 20 bin dönümlük alanda etkili olmuştu.
ORMAN YANGINLARINA İLİŞKİN MECLİS ARAŞTIRMA KOMİTESİ RAPORU
“1995 Yılında Meydana Gelen Beşparmak Dağları Yangınından İtibaren Ülkemizdeki Orman Yangınlarında Alınan Önlemlere İlişkin Yönetici ve Diğer İlgililerin İhmali Olup Olmadığına, Gereken Önlemlerin Alınıp Alınmadığına” ilişkin Meclis Araştırma Komitesi Haziran 2021 raporunda, Orman Dairesi’nin özellikle yangınları önleyici faaliyetlerde zafiyetleri olduğu tespitinde bulunğuna yer vermişti.
“İVEDİLİKLE YANGIN PROTOKOLÜ GEÇİRİLMELİ”
Meclis Araştırma Komitesi’nin Haziran 2021 yayınlanan raporuna göre, “Ülkede ivedilikle bir yangın protokolünün” hayata geçirilmesi gerektiğini belirtmişti.
Komite, raporda, “Yangınlara müdahale edilirken, yangın yönetiminin çok farklı bir konu olduğu, ilçelerde kurulan kriz masasının başında kaymakam bulunduğu ve olay yerindeki kriz merkezlerinde Orman Dairesi Müdürlüğü’nün birinci dereceden sorumlu olduğu” bulgularını elde ederken, “Dairenin özellikle yangınları önleyici faaliyetler bağlamında zafiyetleri olduğu” değerlendirmesi yapmıştı. Komite, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) 1995 yılında meydana gelen Beşparmak Dağları yangınından sonra günümüze kadar meydana gelen yangınları değerlendirdiğinde, alınan önlemlerin arttırılması ve herhangi bir ihmale fırsat vermemek için ivedilikle “Yangın Protokolü”nün hazırlanarak, hayata geçirilmesi gerektiğini belirtmişti.
Haziran 2021 döneminin Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu, Toplumcu Demokrasi Partisi Girne Milletvekili Zeki Çeler, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Lefke Milletvekili Salahi Şahiner ve Bağımsız Güzelyurt Milletvekili Hasan Büyükoğlu’nun da komite toplantılarına katılarak çalışmalara katkı koyduğu rapor, Meclis Genel Kurulu’nun 17 Haziran Perşembe günkü toplantısında ele alınmıştı. Komite çalışmalarında, Orman Dairesi Müdürlüğü, Polis Genel Müdürlüğü, Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı, Orman Mühendisleri Odası ve Biyologlar Derneği yetkililerini de komiteye çağırarak, değerlendirmelerine başvurulmuş ve komiteye sunulan yazılı görüşleri de dikkate alarak, ayrıntılı ve kapsamlı bir rapor ortaya çıkarılmıştı.
1995 – 2020 YILLARI ARASINDA BİN 83 YANGIN MEYDANA GELDİ
Komite tarafından hazırlanan rapora göre, 1995 – 2020 yılları arasında bin 83 yangının meydana geldiği; bu yangınların 16 tanesinin yıldırım düşmesi sonucunda gerçekleştiği, 46 tanesinin kasıtlı olarak çıkarıldığı ve 139 tanesinin ise çıkış kaynağının bilinmediği bilgisine yer verilmişti.
“ARAÇ, PERSONEL VE TEKNİK TEÇHİZAT EKSİKLİĞİ SORUNU…”
Komite raporunda, yangına müdahale eden ekiplerin yetersiz olduğunu ve bu ekiplerin tümünde araç ve teknik teçhizat eksikliği olduğunu ve tam teşekküllü itfaiye aracı olmadığından dolayı orman ya da arazi şartlarında istenildiği gibi hareket edilemediğinden yangınlara müdahale esnasında çok büyük sıkıntılar yaşandığını belirtilmişti.
“YANGIN SÖNDÜRME ESNASINDA YETKİ KARMAŞASI YAŞANIYOR”
Tespit ve önerilerin sunulduğu raporda, 2016 yılında Başbakanlık ve Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı’nın girişimleriyle Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetimi Koordinasyon Komitesi kurulduğu, yangınlara müdahale eden ilgili tüm kurum temsilcilerinin bu komitede yer aldığı ve bu komitenin esas görevinin doğal afetlerde sorumlu kurum ve kuruluşların sorumluluklarını belirlemek ve çıkabilecek olumsuzlukları çözmek veya en aza indirmek olduğu bilgilerine yer verilmişti.
Afet Acil Durum Yönetimi Koordinasyon Komitesi’nin kurumsallaşmamış olmasına bağlı olarak zaman zaman yangın söndürme esnasında yetki karmaşası yaşandığı tespit edilmişti.
“YANGIN MÜHENDİSİ KADROSU BULUNMUYOR”
Komite, Orman Dairesi’nin teşkilat kadrolarında yangın mühendisi kadrosunun bulunmadığı, yangınların önlenmesine ilişkin faaliyetlerin geçici memurlar tarafından yürütüldüğü; dolayısıyla da kendilerine yasada öngörülen görev, yetki ve sorumlulukların yüklenemediği tespitinde bulunmuştu.
ORMANLIK ALANLARDA ÇALIŞAN İŞ VE TARIM ARAÇLARINA BAKIM
Mersinlik bölgesinde ormanlık alan içerisinde iş aracının kısa devre yapması sonucu meydana gelen yangın ile ilgili geçen yıl Haziran’da komitenin meclise sunduğu, “Arazilerde çalışan iş ve tarım araçlarının egzozlarından çıkan kıvılcımların otları tutuşturup yangın çıkartabildikleri; bu durumun önlenmesi amacıyla araçların temizliğinin düzenli aralıklarla yapılması, egzoz kısımlarına susturucu takılması ve yangın riskini azaltacak şekilde dizayn edilmesi” gerektiği tespitlerine yer vermişti.
Komite, yangınlara müdahale amacıyla özel ve tüzel kişilerden temin edilen araçlarda meydana gelen hasarların telafisi konusunda ciddi sıkıntıların yaşandığı tespitinde bulunmuş ve yangına müdahalede kullanılan bu araçların sahiplerinin zararlarının tazmin edilmediği bilgisine yer verilmişti. Komite, tazmin edilmeyen araçların bir sonraki olası yangında kullanılamayabileceği veya sahiplerinin kullanıma verme konusunda isteksiz olabileceği tespitini yapmıştı.
“KKTC’DE 5 ADET YANGIN İZLEME KAMERASI MEVCUT”
KKTC’de devletin uhdesinde beş adet yangın izleme kamerası mevcut. Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından 21 Nisan 2021 Çarşamba günü, KKTC Orman Dairesi’ne hibe edilen 4 adet mobil yangın gözetleme kamerası ve 2 adet mobil güneş paneli, Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi Ali Murat Başçeri tarafından Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu’na teslim edilmişti.
Mobil yangın gözetleme kameraları, 3 kilometre içerisindeki piknik ateşini algılayabilme özelliğine sahip, algılanan ateş, internet üzerinden ilgili yerlere uyarı olarak ulaşabilmektedir.
TÜRKİYE’DEN HİBE EDİLEN YANGIN HELİKOPTERİ 23 HAZİRAN 2021’DE HİZMETE BAŞLADI
KKTC’ye teslim edilen yangın gözetleme kamerası ve güneş panellerinin kurulmasının ardından, Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü’nün KKTC’de görevlendirdiği yangın helikopteri de, 23 Haziran 2021’de o dönemin Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu tarafından teslim alınarak hizmete başlamıştı.
TÜRKİYE: YANGIN HELİKOPTERİ YAZ BOYUNCA KKTC’DE KONUŞLANACAK
Türkiye’den görevlendirilen yangın helikopteri 5 Haziran Pazar günü Orman Dairesi’ne ait Lefkoşa Kereste Atölyesi pistine iniş yapmıştı. Helikopterin yaz boyunca KKTC’de konuşlanacağı bildirilmişti.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, yangın helikopteri tartışmalarının an itibariyle sona erdiğini ifade etmişti. İmzalanan protokol kapsamında 3 yıldır düzenli olarak ülkemize Türkiye’den yangın helikopteri görevlendirildiğini ifade eden Oğuz, helikopterin hem ülkemizde çıkacak olası yangınlara hem de Türkiye’de ihtiyaç olması halinde çıkacak yangınlara müdahale etmek üzere hazır olacağını kaydetmişti.
15 GÜN ÖNCE GELEN HELİKOPTER SERVİS İÇİN TÜRKİYE’YE GÖNDERİLMİŞTİ
Yedidalga bölgesinde başlayan yangında kısa sürede helikopter ile müdahale edilmemesi tepkilere neden olmuştu. Kıbrıs Postası’na açıklama yapan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Emirali Deveci, Türkiye’den getirilen helikopterin, servis için Türkiye’ye gönderildiğini, kısa süre içinde yangına müdahale için geri döndüğünü kaydetmişti.
“YANGIN UÇAĞI, HELİKOPTERE GÖRE DAHA AZ PERSONEL VE DAHA AZ BAKIM İSTİYOR”
Mersinlik bölgesindeki yangın etkisini sürdürürken Kıbrıs Postası’na açıklamalarda bulunan İskele Kaymakamı Ertuğrul Toroslu, yangın helikopteri yerine yangın uçağına ihtiyaç olduğunu belirterek, “Helikopterin bakımı çok zor. Uçak, daha az bakım ve personelle görev yapabiliyor. Helikopter yerine uçak daha verimli olacak” açıklamasında bulunmuştu.
SİBEL SİBER: AĞAÇLARI YANMADAN KORUYUN
Mersinlik bölgesinde meydana gelen yangın sonucu 20 bin dönümlük alan yanarak zarar gördü. Cumhuriyet’ten Onur Evrensel’e konuşan KKTC’nin ilk kadın başbakanı ve KKTC Cumhuriyet Meclisinin eski Başkanı Sibel Siber, “Tek başına yangın helikopteriyle bu sorun çözülemez. Önemli olan yangını oluşturacak nedenleri ortadan kaldırmak” dedi.
KKTC ‘de 21 Haziran’da çıkan ve geçen gün kontrol altına alınabilen yangın 20 bin dönümlük alanın yanarak zarar görmesine neden oldu. Konu ile ilgili açıklama yapan Sibel Siber, hükümette oldukları dönemde yangın helikopteri konusunu kendilerinin gündeme getirdiğini, hatta kriz masası oluşturma uygulamasının da kendi dönemlerinde hayata geçirildiğini söyledi.
“YANGININ OLUŞMASINI ÖNLEMEK YANGIN HELİKOPTERİNDEN DAHA ÖNEMLİ”
Siber, KKTC’yi etkileyen yangınla ilgili olarak, “Tek başına yangın helikopteriyle bu sorun çözülemez. Önemli olan yangını oluşturacak nedenleri ortadan kaldırmak. Yangının oluşmasını önlemek yangın helikopterinden daha önemli. Bizim dönemimizde kiralama işi için temaslar yapıldı olumlu bakıldı, Türkiye’nin kiraladığı helikopterlerden birisinin Ercan Havalimanı’na konuşlanması gündeme gelmişti. Hatta dönemin Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri (KTBK) Komutanı’ndan askeri bir helikopterin yangın helikopterine dönüştürülmesini talep etmiştik; lakin Türkiye’den gelen teknik ekip bunun da olanaksız olduğunu söyledi” ifadelerini kullandı. Siber, kendilerinden sonraki hükümetlerin konuyu rafa kaldırdığını da sözlerine ekledi.
4 BÜYÜK YANGINDA 33 BİN HEKTAR ORMAN KAYBEDİLDİ
Girne bölgesinde ve Beşparmak Dağları’ndaki 27 Haziran 1995 yılında meydana gelen büyük yangında 8 bin 900 hektar, 4 Ağustos 1998’deki Yeşilırmak yangınında 3 bin 753 hektar ve 2020’deki Tepebaşı-Kalkanlı yangınında da bin hektar orman yanmıştı. 21 Haziran Mersinlik bölgesinde yaklaşık 20 bin dönümün yanması ülke ülkemizde yaşanan dört büyük yangında toplamda 33 bin hektar orman kaybedildi.
EN FAZLA YANGIN MAYIS İLE EKİM AYLARI ARASINDA YAŞANIYOR
İstatistiklere göre, yangınların yüzde 90’a yakını Mayıs ile Ekim dönemini kapsayan 6 aylık sürede meydana geliyor.
İZİNSİZ ATEŞ YAKMANIN CEZASI ASGARİ ÜCRETİN 10 KATI PARA VE/VEYA 3 YILA KADAR HAPİS
Yürürlükteki yasalara göre 1 Mayıs – 31 Ekim tarihleri arasında her ne maksat ile olursa olsun ateş yakılmaz ve bu maksat için izin verilmez. İzinsiz ateş yakanlar suç işlemiş olurlar ve mahkûmiyetleri halinde aylık brüt asgari ücretin 10 (on) katına kadar para cezasına veya 3 (üç) yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler.
DÜNYADA ORMAN YANGINLARINI SÖNDÜRMEDE EN SIK KULLANILAN SÖNDÜRME YÖNTEMLERİ
SOĞUTARAK SÖNDÜRME
Su il soğutma: Yanıcı maddeyi boğma ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır.
Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangı yavaş yavaş söner.
Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır.
Soğutarak söndürme ilkesi ile başlangıç yangınlarında başarıya ulaşılabilir.
HAVAYI KESME
Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır.
Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır.
Yanıcı Maddenin ortadan kaldırılması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir.
Kaynak: Kıbrıs Postası
