ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Kelly Kraft, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ın temsilcisiyle New York’ta bir araya geldi.
Büyükelçi Kraft, Tayvan’ın New York’taki Taipei Ekonomik ve Kültürel İlişkiler Ofisinin yetkilisi James K.J. Lee ile öğle yemeğinde buluştu.
Buluşma, ABD yönetiminin, Tayvan’daki hükümeti Çin’in resmi temsilcisi olarak tanımayı bırakıp, Pekin’deki Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişki kurduğu 1 Ocak 1979’dan bu yana, bir BM daimi temsilcisinin Tayvanlı bir yetkiliyle yaptığı ilk görüşme oldu.
Kraft, görüşmenin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD Başkanı, Tayvan ile ikili ilişkileri güçlendirme ve derinleştirme arayışında. Ben de yönetim adına bu adımı sürdürmek istiyorum.” ifadelerini kullandı.
Buluşma, ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Keith Krach’ın 19 Eylül’de Tayvan’a yapacağı ziyaret öncesinde gerçekleştirildi.
ABD Sağlık Bakanı Alex Azar’ın geçen ay Tayvan’a yaptığı üç günlük ziyaret, Washington yönetiminin son yıllardaki en üst düzey teması olmuştu. Pekin yönetimi ziyarete tepki göstermişti.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zıdong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971 yılına kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Çin’i uluslararası toplumda sadece kendilerinin temsil ettiğini savunuyor ve Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakilen diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
(AA/AK/ŞEB)