Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan ve 46 yıl sonra bir bölümü halkın kullanımına açılan Kapalı Maraş‘ın kademeli açılım sürecinin başlamasının üzerinden bir yıl geçti.
Kademeli açılma süreci 8 Ekim 2020’de başlayan ve Temmuz 2021 itibarıyla ikinci aşamaya geçilen Maraş’ta şu ana kadar yüzde 3,5’lik bölüm askeri bölge statüsünden çıkarılarak sivilleştirildi.
Maraş, bu süreçte salgın koşullarına rağmen çok sayıda yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edildi. Açılım sürecinin başlamasının ardından yaklaşık 240 bin civarında yerli ve yabancı turist Maraş’a ziyarette bulundu.
Gazimağusa Belediyesi, Türkiye’nin de desteğiyle, ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılamak ve hoş zaman geçirmelerini sağlamak için büfeler ve bisiklet kiralama noktasını hizmete sundu.
Yaz sezonunun başında Maraş’ın kamuya açık bölümünde bulunan ve toplam uzunluğu 800 metreden fazla olan iki plaj halkın kullanımına açıldı. Bu alana belediye tarafından şemsiye ve şezlonglar yerleştirildi ve cankurtaranlar görevlendirildi.
Öte yandan, Gazimağusa Belediyesi tarafından Demokrasi Caddesi üzerinde bulunan eski Belediye Parkı (Çay Bahçesi) ve içindeki tesisler yenileme çalışmaları tamamlanarak 20 Temmuz 2021’de hizmete sunuldu.
Maraş bölgesinde bulunan ve restorasyonu tamamlanan Bilal Ağa Mescidi de 20 Temmuz 2021’de ibadete açıldı. 47 yılın ardından yeniden açılan Mescitte, 23 Temmuz 2021’de ilk cuma namazı kılındı.
Çevre ve peyzaj düzenlemeleri de yapılan bölgenin açılan bölümlerinde bazı sosyal etkinlikler de yapılıyor.
AA muhabiri, Maraş’ı ziyaret eden turistlere görüşlerini sordu.
Emine Şentürk, Maraş’ı açıldığı ilk dönem de ziyaret ettiğini belirterek, böyle bir yerin açık olmasının önemli olduğunu ve görülmesi gerektiğini söyledi.
Ahmet Hakan, Maraş’ı dolaşırken geçmişe ait izleri görmekten memnuniyet duyduğunu dile getirerek, açılım kararı için “geç bile oldu” yorumunu yaptı.
Maraş’ın mimarisini çok beğendiğini ifade eden Hakan, bölgenin yeniden hayat bulmasının daha iyi olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Cengizhan Barut ise Maraş’ı gezmekten keyif aldığını belirterek, bölgede bisiklet kiralama imkanı olmasından büyük memnuniyet duyduğunu söyledi.
Barut, bölgede açılan plajı da beğendiğini, bölgenin daha fazla gelişmesini beklediklerini ifade etti.
Maraş açılımı
KKTC‘de 18 Haziran 2019’daki Bakanlar Kurulu toplantısında, 1974’ten bu yana kapalı olan Maraş’ın açılması konusunda adımların atılması ve uzman bir ekiple bilimsel envanter çalışması yapılması kararı alınmıştı.
KKTC sınırları içerisindeki Maraş’ın kamuya ait Demokrasi Caddesi ile sahil kısmının bir bölümü 8 Ekim 2020’de açılmıştı.
Bakanlar Kurulu kararıyla 12 Temmuz 2021’de Maraş açılımının ikinci aşaması kapsamında bir bölge daha askeri olmaktan çıkarıldı ve böylece Maraş’ın yüze 3,5’lik kısmı sivilleştirildi.
Türkiye ve KKTC makamları, Maraş’ta taşınmazı olan Rumlara ve diğer vatandaşlara, Taşınmaz Mal Komisyonuna başvuru yapmaları çağrılarını yineliyor.
Gelecekte eski sakinlerinin de bölgedeki mülklerine dönmesiyle Maraş’ın tamamının Türk yönetiminde açılması ve insanlığa yeniden kazandırılması hedefleniyor.
KKTC Başbakanı Ersan Saner, Maraş açılımının ikinci aşaması kapsamında, askeri olmaktan çıkarılan bölgeyi 26 Temmuz 2021’de ziyaret ederek incelemelerde bulunmuştu.
Saner, burada yaptığı açıklamada, “Hükümetimizin almış olduğu kararla şu an itibarıyla ikinci etapla Kapalı Maraş bölgemizin yüzde 3,5’lik bir bölümünün açılımını sağlamış olduk. Bu kapsamda Mal Tanzim Komisyonuna (taşınmaz mal komisyonu) Kapalı Maraş’ın toplamı için 337 mal sahibi, takas, tazminat veya iade koşulları vasıtasıyla başvuruda bulundu. Bu müracaatlar, Mal Tanzim Komisyonu tarafından değerlendirilecek ve kararlar üretilecektir.” şeklinde konuşmuştu.
Rum tarafı Maraş konusunda uzlaşmaz tavrını sürdürdü
Yıllarca Birleşmiş Milletler (BM) himayesindeki Kıbrıs müzakerelerinde kapsamlı bir çözümün parçası olarak da görüşülen Maraş konusu, Rum tarafının uzlaşmaz tavrı sebebiyle çözülemedi.
Maraş konusu, 1980 ve1990’lı yıllarda defalarca masaya getirilmiş olmasına rağmen Rum kesiminin karşı çıkması sebebiyle neticeye kavuşturulamadı.
1993’te dönemin BM Genel Sekreteri Butros Gali’nin önerdiği güven artırıcı önlemler paketi çerçevesinde, Türk tarafı, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı’nın açılması karşılığında, Maraş’ın BM idaresinde iki tarafın ortak kullanımına açılmasını kabul etti ancak bu plan Rumlar tarafından kabul görmedi.
KKTC’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın 2003’te Rum lider Tasos Papadopulos’a, Kıbrıs’ın her iki tarafına yönelik ve buralardan gerçekleşecek dış ticaret, ulaşım, seyahat ve kültürel ile sportif aktivitelere uygulanan tüm kısıtlamalar kaldırılması karşılığında, Maraş’ın Rum kesiminin kontrolüne verilmesi önerisi de Rum tarafında karşılık bulmadı.
2004’te yapılan Annan Planı referandumunun Rum kesimi tarafından kabul görmesi halinde, Maraş, Rum tarafının denetimine bırakılacaktı. Kıbrıs Türklerinin Annan Planı’na yüzde 64,91 ile “evet” demesine rağmen Rumların yüzde 75,83 ile “hayır” demesi bu çözüm fırsatını da ortadan kaldırdı.
En son 2017’de Crans Montana’da yapılan Kıbrıs Konferansı yine Rum tarafının uzlaşmaz yaklaşımı yüzünden sonuçsuz kalınca, kapsamlı bir çözüm ihtimalinin neredeyse imkansız olduğu görüldü.
