jeolog, sedimantoloji ile deniz jeolojisi uzmanı ve Bilim Akademisi üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Radyo Vatan’da Serkan Tetik’in konuğu oldu.
Türkiye’de deprem açıklamalarıyla merak edilen ve sorgulanan isimler arasında yer alan Prof.Dr.Görür Radyo Vatan Deprem özel yayınına canlı telefon bağlantısı ile katıldı.
Prof.Dr.Görür, asrın felaketinde hayatını kaybedenlere rahmet, yakınlarına başsağlığı diledi.
Türkiye’de meydana gelen depremlerin Kıbrıs’ı nasıl etkileyeceğine yönelik bir soru üzerine şöyle konuştu:
Kahramanmaraş depremleri Türkiye’deki fay hattının Kıbrıs’a doğru önemli miktarda artırımına neden oldu. Dolayısıyla bu depremlerin Kıbrıs’ta belirli ölçüde etkileşime neden olabileceğini düşünüyorum. Anadolu levhasının bu hareketine bağlı olarak, Adana havzasında da deprem faaliyetinin olabileceğini düşünüyoruz. Adana havzası Kıbrıs’a kadar uzanıyor, dolayısıyla Adana’da olabilecek bir deprem, Kıbrıs’ın kuzey kesimlerini belirli ölçüde etkileyebilir. Kahramanmaraş depremi Adana havzasında kimi fayları tetiklerken o havzada olacak deprem Kıbrıs’ın Kuzeyini etkiler. İkinci bir neden ise Kıbrıs’ın güneyinde bir dalma batma durumu var. Buna Helen Kıbrıs yayı diyoruz. Kıbrıs yayı Kıbrıs’ın güneyinden geçer ve Kıbrıs’ın altına kadar gelir. Şimdi Kahramanmaraş’ta gerçekleşen 7 şiddetinin üzerindeki iki depremin de bu dalma batma durumunda da belirli bir etkileşime neden olduğu anlamına gelir. Yani Kıbrıs, ilerleyen levha üzerindedir dolayısıyla olası dalma batma durumunda olan olası bir deprem Kıbrıs’ı etkileyebilir.
Peki bu etkileşimler Kıbrıs’ı nasıl ve ne zaman etkiler?
Levha hareketlerinden de denizlere bakarak da olabilecek olası bir depremin ne zaman olacağını nasıl olacağını yani yakın dönemde olup olmayacağını bilmiyorum. Ancak bu 2 büyük depremden dolayı Kıbrıs’ta acil yönetim birimlerinin uyanık olması ve teyakkuzda olmasında yarar var. Yine de illa buraya tehdit gelecek, Kıbrıs’ta da bir afet olacak mı bilmiyoruz.
Kıbrıs’ta çok şiddetli özellikle 7’nin üzerinde deprem olma olasılığı var mı?
Kıbrıs’ın güney kuşağında dalma batma durumu olduğu için 7 ve üzeri büyük depremler olabilir. Bu hattın Helen yayına doğru devamı yani güneyi ve batısında tarihi dönemlerde de derin etkili depremlerde oldu.
Kıbrıs’ın genel olarak birinci derece de deprem kuşağında olduğunu söyleyebilir miyiz? Deprem beklentilerine karşı ne gibi önlemler alabiliriz.
Kesinlikle Kıbrıs birinci derece deprem kuşağında. Zaten bunun biliniyor olmuş olması lazım. Türkiye özelinde olduğu gibi Kıbrıs’ta aynı şekilde özellikle güneyindeki dalma batma kolu nedeniyle ve Adana havzasının da güneyi içinde olması nedeniyle deprem üretebilecek bir adadır. Bu depremlerin çalışma mekanizması milyonlarca senedir var olmuş ve milyonlarca sene de devam edecek, Kıbrıs da depremleri durduramayız, depremlerin tekerrürü geniş aralıklarla da olabilir ama deprem zararlarını azaltabilecek çalışmaları yapmalıyız. Deprem zararlarını azaltmanın yolu Kıbrıs’ta deprem ile ilgili eğitimler oluşturmalı yani yerleşim alanlarını depreme dirençli hale getirmeli. Halk bilinçlendirilmeli, deprem öncesinde ve sonrasında ne yapacağını öğretmeli, anlatmalı ve bilgilendirmeli. Kentin altyapısının depreme dayanıklı olması kontrol edilmeli, büyük depremlere hazır hale getirmeli ve aynı zaman da yakıt stokuna özen gösterilmeli. Deprem yönetim dolapları düzenli hale getirmeli. Çevre de depremde tahrip olmayacak şekilde, ekosisteme de dikkat edecek şekilde korunmalı. Aynı zaman da Kıbrıs’ın ekonomisini de depreme dirençli hale getirmeliyiz. Ekonominin çarkları durmamalı. Depremi durup beklememeliyiz, deprem gelmeden önce bu hazırlıkları yapmalıyız, depreme dirençli hale gelmeliyiz ki, deprem geldiği zaman minimum zararda atlatalım.
