2025 Nobel Tıp Ödülü’nü “periferik bağışıklık toleransı” keşiflerinden dolayı Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi kazandı. Ödülü kazananlar, 11 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) tutarında ödüle layık görüldü.
2025 Nobel Tıp Ödülü sahipleri İsveç’te bulunan Karolinska Enstitüsü’nde düzenlenen basın toplantısında açıklandı. Nobel Tıp Ödülü’nü ‘periferik bağışıklık toleransı’ keşiflerinden dolayı Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi kazandı.
Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi, bağışıklık sisteminin kendi kendine saldırmasını önleyen “periferik bağışıklık toleransı” mekanizmasına ilişkin keşiflerinden dolayı ödüle layık görüldü.
Bağışıklık sistemi, “T hücreleri” aracılığıyla mikropları tanıyıp yok ediyor ancak bazı T hücreleri, yanlışlıkla vücudun kendi proteinlerini hedef alarak otoimmün hastalıklara yol açabiliyor.
Çalışmada otoimmün hastalık geliştiren farelerde yapılan genetik çalışmalar sonucu bu düzenleyici hücrelerin işlevi için kritik olan “Foxp3 geni” tanımlandı. Aynı genin, insanlarda görülen nadir bağışıklık bozukluğu “IPEX sendromu” ile de ilişkili olduğu ortaya konuldu.
Bilim insanlarının keşifleri, klinik deney aşamasındaki potansiyel tıbbi tedavilerin geliştirilmesini sağladı.
Keşiflerin katkısı sayesinde kök hücre nakillerinden sonra ciddi komplikasyonların önlenmesi, daha etkili kanser tedavilerinin bulunması ve otoimmün hastalıkların iyileştirilmesi ümit ediliyor.
2024 Nobel Tıp Ödülü, “mikroRNA’nın keşfi ve transkripsiyon sonrası gen düzenlemesindeki rolü” ile ilgili çalışmalarından dolayı ABD asıllı Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a verilmişti.
Bugüne kadar 115 tıp ödülü verildi ve kimse bu ödülü ikinci kez almadı. Tıp ödülü verilen en genç kişi 31, en yaşlı kişi ise 87 yaşındaydı.
Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi kimdir?
Mary Brunkow, 1961’de doğdu ve ABD’deki Princeton Üniversitesinden doktora derecesi aldı. Ödül aldığı çalışmasını Washington’daki biyoteknoloji şirketinde yürüttü. Brunkow, Seattle’daki Sistem Biyolojisi Enstitüsünde kıdemli program yöneticisi olarak görev alıyor.
Fred Ramsdell de 1960’ta doğdu ve 1987’de ABD’deki Kaliforniya Üniversitesinden doktora derecesi aldı. Ödül aldığı çalışmasını Brunkow ile aynı biyoteknoloji şirketinde gerçekleştirdi. San Francisco ve Seattle’da kendi kurduğu şirkette bilimsel danışman olarak görev yapıyor.
Shimon Sakaguchi, 1951’de Japonya’da doğdu ve 1976’da tıp doktoru, 1983’te Kyoto Üniversitesinden doktora derecesi aldı. Şu anda Osaka Üniversitesinde profesör olarak görev alıyor.
Nobel Ödülleri hakkında
İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra, 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel’in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969’da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti. Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021’de de yapılamamıştı.
